Rust en de 90 seconden-regel

In ons lichaam (inclusief brein) spelen zich allerlei processen af die in ons bewustzijn ervaringen en sensaties creëren. Als je niet begrijpt wat er gaande is, kunnen die sensaties zo overweldigend zijn dat je er als het ware door meegesleept wordt. Maar als je begrijpt wat er gaande is, hoeft dat niet te gebeuren.

Loops van 90 seconden

Je hoeft geen hersenwetenschapper om dit te begrijpen. Jill Bolte Taylor is dat wel. Zij legt uit dat we allemaal de ingebouwde mogelijkheid hebben om onze neurologische processen te reguleren aan de hand van de ‘90 seconden-regel’:

‘Op elk moment zijn er eigenlijk maar drie dingen aan de gang in je hoofd. We denken gedachten, we voelen emoties en we reageren fysiologisch op wat we denken en voelen. Het zijn allemaal cellulaire circuits. Bijvoorbeeld: jij hebt me tien jaar geleden onrecht aangedaan. Iedere keer dat ik om welke reden dan ook aan jou denk, stimuleert dat een emotioneel circuit van woede. Ik heb je niet vergeven en ik koester wrok. En dus als ik aan jou denk, begint mijn woedecircuit te werken. Ik heb een fysiologische reactie. Noradrenaline wordt in mijn bloed gedumpt. Het spoelt door me heen. Ik ben laaiend op je. Mijn gezicht vertrekt. Ik begin te zweten. Maar vanaf het moment dat ik de gedachte denk tot het moment dat mijn bloed weer helemaal helder is, duurt het nog geen 90 seconden. Dus we draaien op deze neurologische lussen van minder dan 90 seconden.’

Je bent geen biologische machine

Elke reactiviteit is in feite een groep cellen die hun functie uitvoeren. Het zijn autonome biologische processen. Maar je bent geen biologische machine. Je bent geen slaaf van je reactiviteit. Je bent een bewust wezen. Er is ruimte tussen stimulus en respons. Je kunt je bewust zijn van de respons, en dat schept ruimte. In Jills woorden:

‘Als ik begrijp dat alle emoties die ik voel eigenlijk cellen in een circuit zijn, kan ik anders reageren als ik merk dat ik emotioneel getriggerd word. Dan kan ik het feit opmerken dat ik er een respons is getriggerd. En dan kan ik observeren hoe ik deze lus laat lopen in plaats van me mee te laten slepen. Dan geef ik hem de kans om uit zichzelf op te lossen in die 90 seconden.’

Nogmaals: je bent geen slaaf van je reactiviteit. Je kunt niet voorkomen dat je getriggerd wordt. Maar er is wel een andere respons mogelijk als dat gebeurt. Je kunt het opmerken, omdat je een bewust wezen bent. En dan blijf je niet in de emotionele lus hangen, maar komt je systeem vanzelf weer tot rust.

Bewust van je bewustzijn

Dat is ook wat veel wijsheidstradities ons al eeuwen proberen te laten ontdekken of herkennen. Je hebt het aangeboren vermogen om je aandacht te verleggen van de inhoud van je ervaring (bijvoorbeeld je woede en wrok en alle gedachten en persoonlijke verhalen die daarmee verbonden zijn). Je kunt je aandacht in plaats daarvan richten op wat je in het nu in je omgeving daadwerkelijk kunt zien, horen en gewaar zijn. Bijvoorbeeld dat er in het hier-en-nu een 90 seconde durende emotionele respons is getriggerd. Of dat je in het nu je de lucht je longen in en uit voelt gaan, je hart voelt kloppen, de zon ziet schijnen, de wind hoort waaien, de vogels ziet vliegen.

Dan ben je weer met open aandacht aanwezig in het huidige moment, in plaats van in de ban van gedachten van vroeger en de bijbehorende emoties. En dan kun je met open vizier en ontspannen reageren op wat er ook maar voorligt.