De wereld draait door, maar gelukkig niet om jou!

De prachtige voorstelling People, places, things gaat over het heftige afkickproces van Emma, een verslaafde actrice. De directeur van de afkickkliniek zegt op een bepaald moment: ‘Verslaafde mensen geloven dat zij het gebroken middelpunt van het universum zijn.’

Deze zin bleef in mijn hoofd rond zoemen.

Zijn we niet allemaal in zekere zin verslaafd? En lijden we niet het meest wanneer we in een vlaag van bewustzijnsvernauwing geloven dat het universum om ons persoontje draait?

Als je nu denkt: Eline, wat bedoel je hier in vredesnaam mee; bear with me;-). Ik zal het uitleggen.

Volgens mij zijn we allemaal verslaafd aan duiden, verklaren, verbanden leggen, analyseren, controleren.

We proberen de hele dag door grip te krijgen op alles wat we waarnemen in onszelf en in de buitenwereld. We labelen het als gewenst of ongewenst, plaatsen het in hokjes en geven betekenis aan wat zich voordoet.

We hebben verwachtingen, voorkeuren en wensen. Als we iets waarnemen dat hiermee in strijd is, voelen we weerstand. Dit mag niet gebeuren. Dit kunnen mensen niet maken. Ik wil me niet zo voelen. Dit is onrechtvaardig.

Hoe meer we in verzet zijn, hoe persoonlijker we de gebeurtenissen gaan opvatten.

Een simpel voorbeeld.

Stel, je kunt de slaap niet vatten. Je denkt: ik moet in slaap vallen! Als ik niet in slaap val, ben ik morgen niets waard! En ik moet morgen presteren! Ik moet fit zijn! Waarom val ik niet in slaap! Gisteren ook al niet, en je zult zien dat het morgen ook niet lukt. Ik ben veel te gestrest. Wat ligt mijn partner hier nou lekker naast me te dromen! Enzovoort. Hoe meer je je verzet tegen je slapeloosheid, hoe langer de bevrijdende slaap uitblijft…

De slapeloosheid voelt als iets dat jou wordt aangedaan. Alsof het universum het op jou gemunt heeft. Dat is natuurlijk niet het geval. Je slapeloosheid op dat moment is een neutraal gegeven. Het is jouw bewustzijn dat er de labels ongewenst, storend, pijnlijk, schadelijk op plakt.

Dat bedoel ik met ‘in een vlaag van bewustzijnsvernauwing geloven dat het universum om jou draait’.

Op bewustzijnsvernauwing volgt vroeg of laat bewustzijnsverbreding.

Op een gegeven moment zal je wellicht je verzet tegen de slapeloosheid opgeven. Je aanvaardt dat je de slaap niet kunt vatten. Wat gebeurt er dan? Je koortsachtige gedachten komen tot rust. Je ontspant. Je hebt je opengesteld voor wat er op dat moment te ervaren is, namelijk: slapeloosheid. En dan is het niet meer zo erg. De persoonlijke lading is er af. Je ligt gewoon wakker. Vervelend, maar dat overkomt iedereen wel eens.

In de ruimte van ontspanning die dan ontstaat, kan van alles opkomen. Misschien denk je: ik ga even beneden een kopje thee drinken. Of er schiet je een ontspanningsoefening te binnen die in het verleden hielp. Of je gaat liggen mijmeren over iets fijns. Of nog iets heel anders.

Het punt is: je hebt je opengesteld. Voor de ervaring zelf, en voor een nieuw, fris perspectief. Je heb dus niet iets gedaan, maar juist de controle opgegeven. Waardoor er in je brein vanzelf iets helpends opkwam.

Het is natuurlijk dat buien van bewustzijnsvernauwing en bewustzijnsverbreding elkaar afwisselen. De natuur streeft naar balans. Soms raakt de balans verstoord. Dat gebeurt als je verstikt raakt in je koortsachtige, doorgedraaide gedachten. Je bent compleet ingezoomd op jezelf. Hoe harder je nadenkt, hoe vaster je komt te zitten. Je bewustzijn raakt zo vernauwd, dat je niet meer kunt openstaan voor een nieuwe mogelijkheid. Maar zelfs dan kun je nog momenten van helder inzicht hebben. Bijvoorbeeld dat je hulp kunt zoeken om uit je verstarring te komen.

Nou is een doorwaakte nacht natuurlijk van een andere orde dan een drugsverslaving. Maar het afkickproces dat Emma doormaakt in de voorstelling, is eigenlijk ook een soort weg van bewustzijnsvernauwing naar bewustzijnsverbreding. Stapje voor stapje leert ze uit te zoomen. Ze gaat zien dat haar ervaring niet uniek is. Dat ze niet speciaal is. Dat ze niet alleen is in een kil universum. Dat ze verbonden is met andere mensen. Dat ze de controle uit handen moet geven. Dat ze net als ieder ander liefde en aandacht waard is. Dat het leven het niet op haar gemunt heeft. Dat ze zich moet overgeven om open te kunnen staan voor een nieuwe mogelijkheid, namelijk dat ze betekenis kan ervaren zonder dat ze daar drugs voor nodig heeft.

Het leven doet gewoon zijn ding, zonder aanziens des persoons. Het trekt zich niets van jouw oordelen of voorkeuren aan. De wereld draait door. Maar gelukkig niet om jou! In een bui van bewustzijnsvernauwing geloof je van wel. Met alle negatieve emoties van dien. Maar je kunt op elk moment uitzoomen. Door je verzet tegen de situatie op te geven. Door te zien dat je niet het geïsoleerde middelpunt bent van het universum.

Hoe meer je snapt hoe jouw persoonlijke ervaring van de werkelijkheid van moment tot moment tot stand komt, hoe makkelijker dat zal gaan.

Je bent het leven zelf. Een tijdelijke expressie van het leven in de vorm van een mens. Het leven komt via jou op een unieke manier tot uitdrukking. Je maakt van alles mee. Wat gebeurt, gebeurt gewoon. Situaties zijn gegeven. Jouw bewustzijn geeft er een persoonlijke lading aan en brengt de ervaringen in jou tot leven in de vorm van allerlei sensaties. Die ervaringen kunnen alleen maar bestaan bij de gratie van je omgeving. Zonder anderen, heb je geen ervaring. Daarom ben je onlosmakelijk verbonden met anderen.

Niet het gebroken middelpunt van het universum. Maar een ‘heel’ onderdeel van het grote geheel.

In een bui van bewustzijnsverbreding weet je dit. Dan geef je je gewoon over aan de stroom van het leven. In een bui van bewustzijnsvernauwing kun je de weg naar dit weten terugvinden.

Er is een gedeelte van jou dat eeuwig, tijdloos, alwetend, allesomvattend is. Je staat in verbinding met een oneindige bron van wijsheid en creativiteit. Ontsluit die bron!