Inzicht versus de zoveelste methode om je gedrag te veranderen

Ben jij ooit gestopt met roken? Of met een andere gewoonte waar je vanaf wilde? Dan weet je hoe moeilijk het is om op pure wilskracht of via een methode je gedrag te veranderen. Misschien heb je adviezen van anderen uitgeprobeerd, of een stappenplan gevolgd. Dat geeft wel houvast, maar het voelt als een gevecht tegen jezelf. Je valt telkens terug in je oude gedrag.

Anders is het als je werkelijk tot het inzicht bent gekomen dat je nooit meer wilt roken. Omdat het niet meer aantrekkelijk voor je is. Bijvoorbeeld omdat je gezond wilt blijven voor je kinderen. Of ze het goede voorbeeld wilt geven. Als je echt nooit meer wilt roken, is het niet langer logisch om het wel te doen. Dan ga je gedrag vertonen dat daarbij past, namelijk niet roken. Daar heb je dan verder geen methode meer voor nodig. En ook geen wilskracht.

Inzicht leidt tot gedragsverandering. Het is de makkelijkste en natuurlijkste weg om gedrag te veranderen, omdat het nieuwe gedrag voortkomt uit een innerlijk besluit.

Met inzicht bedoel ik hier iets anders dan beredeneren en verstandelijk begrijpen. Snappen dat roken ongezond is, helpt je niet erg om daadwerkelijk te stoppen. Nogmaals, je stopt pas als je tot het inzicht bent gekomen dat je echt nooit meer wilt roken. Tot het zo ver is, is elke techniek of strategie zinloos.

Inzicht is veel effectiever dan welke methode of techniek dan ook.

Hoe kom je aan een inzicht? Niet door een methode of stappenplan te volgen:-).

Een inzicht ontstaat vanzelf als je er open voor staat. Als je ontvankelijk bent voor wat alles wat zich kan ontvouwen. Zonder veronderstellingen over jezelf, de wereld of de toekomst. Klinkt zweverig, is het niet.

Om even bij het voorbeeld van stoppen met roken te blijven. Je denkt: ik ben een roker, en voor iemand als ik die verslaafd is, is het nou eenmaal heel zwaar om af te kicken. Het zal veel discipline en wilskracht vergen.

Met deze zienswijze zit je propvol veronderstellingen. Dat de roker in jou in gevecht is met het deel van jezelf dat niet wil roken. Dat je van alles moet doen om van je verslaving af te komen. Dat het zwaar is om te stoppen met roken. Dat je verslaafd bent. Dat je je zonder nicotine in je lijf gestrest zal voelen.

Met deze veronderstellingen sta je niet open voor de mogelijkheid dat je misschien helemaal niet hoeft te knokken om te stoppen met roken. Dat je in plaats van stoppen met iets, ook kunt beginnen met iets. Een sigaret loos bestaan bijvoorbeeld. Dat je alleen maar verslaafd bent, zolang je gelooft dat je dat bent. Dat je zonder nicotine in je lijf géén stress zal voelen.

Methodes, strategieën en stappenplannen lijken aantrekkelijk. Ze verleiden je met hun illusie van controle. Het idee dat je iets kunt doen om van onzekere gevoelens en ineffectief gedrag af te komen, geeft houvast. We zijn er bevattelijk voor. Omdat we geloven dat we controle nodig hebben. En dus gaan we ijverig aan de slag met strategieën die voor anderen mensen lijken te werken. Zwoegen, ploeteren, een stapje voorwaarts zetten en weer terugvallen.

Ik zou zeggen, probeer eens iets anders. Laat de illusie van controle los, en zie dat je geen controle hebt. Je kunt nooit weten wat zich in het volgende moment zal voordoen. Je weet niet wat je zal voelen of denken, en niet wat er zal gebeuren. Je kunt ook niet afdwingen dat het zich zal ontvouwen zoals jij dat wilt. Je kunt het simpelweg niet weten! Laat je veronderstellingen over jezelf, de wereld los en de toekomst los, en kijk welk inzicht dan de ruimte krijgt. Dat is alles wat je nodig hebt. Omdat inzicht werkelijk transformerend is. Vanuit het nieuwe perspectief is het oude gedrag gewoonweg niet langer logisch, omdat je er niet meer in gelooft. En dan doemen vanzelf allerlei nieuwe gedragsmogelijkheden op.

Ja echt, vanzelf. Zonder dat er stappenplannen, methodes of discipline aan te pas komen!