Waarom zelfverbetering onzin is

Het idee van zelfverbetering is diep geworteld in onze maatschappij. We krijgen het met de paplepel ingegoten. Op kinderdagverblijven wordt tegenwoordig de voortgang van baby’s en dreumesen gemonitord en vastgelegd. Vanaf hun eerste schooldag moeten kleuters cijfers, scores en diploma’s verzamelen die hun voortgang illustreren. Je studieloopbaan afsluiten op een zo hoog mogelijk niveau is het ideaal. Hoe meer diploma’s, hoe meer verbetering. Daarmee verdwijnt het werkelijke doel van onderwijs uit beeld, namelijk: leren. In plaats daarvan wordt een zo hoog mogelijk diploma het doel.

Van jongs af aan wordt zo bij ons allemaal het idee aangewakkerd dat we onszelf constant moeten verbeteren. En dat dit met veel hard werken en zwoegen gepaard moet gaan. Dit idee strookt echter niet met de werkelijkheid. Iemand die dit heel helder verwoordt is filosoof Alan Watts. In verschillende filmpjes en artikelen op internet legt hij uit dat leren vanzelf gaat. Kinderen zijn niet druk bezig om zichzelf te verbeteren en toch groeien ze. Groeien is een basaal en fundamenteel aspect van het menselijk bestaan. We worden geboren als baby’s en beginnen onvermijdelijk te groeien en te leren.

Het probleem is dat die natuurlijke drang tot leren en groeien vertroebeld wordt door de nadruk op verbetering. Daardoor krijgen we onbewust het idee dat we niet goed genoeg zijn. We denken dat we al onze zwakke punten moeten verbeteren om een goed mens te zijn. Maar wat is er eigenlijk zo erg aan dat we zwakke punten hebben? We houden toch ook van onze kinderen en partners zoals ze zijn, inclusief hun onhebbelijkheden. Ook het bezitten van zwakke kanten is een onderdeel van mens zijn, net als leren en groeien.

Er is nog een probleem met het idee van zelfverbetering, namelijk de illusie dat in jou twee ‘zelven’ zijn die met elkaar in conflict zijn. Alan Watts verwoordt dat als volgt:

‘I can only think seriously of trying to live up to an ideal, to improve myself, if I am split in two pieces. There must be a good ‘I’ who is going to improve the bad ‘me.’ ‘I,’ who has the best intentions, will go to work on wayward ‘me,’ and the tussle between the two will very much stress the difference between them. Consequently ‘I’ will feel more separate than ever, and so merely increase the lonely and cut-off feelings which make ‘me’ behave so badly.’

Die ‘ik’ en ‘mij’ lijken allebei een statisch, onveranderlijk en permanent ‘zelf’ te zijn. Die zelven bestaat echter alleen maar in jouw brein; ze worden voortgebracht door je gedachten. Ze bestaan dus niet in de realiteit buiten jou, alleen maar als zelfbeeld. Ze leiden geen onafhankelijk bestaan van de persoon die jij bent. De goede ‘ik’ kan de slechte ‘mij’ niet veranderen, omdat ze een en dezelfde zijn! De goede ik die wil stoppen met urenlange Netflix-kijksessies is dezelfde mij die uren achterelkaar Netflix-series wil kijken, namelijk: jij.

Betekent dit dat het onmogelijk is om te stoppen met slechte gewoontes of ongezond gedrag? Nee, natuurlijk niet. Het heeft alleen weinig zin om uit alle macht je ‘mij’ met je ‘ik’ proberen te bestrijden. Daarmee kom je niet van je Netflixverslaving af, of van uitstelgedrag, roken of welke onwenselijke gewoonte dan ook. Wat wel helpt, zijn de volgende drie stappen:

1. Realiseer je dat je al een ‘heel’ persoon bent, met al je fouten en gebreken.
2. Neem het heldere besluit om het positieve gedrag te vertonen dat je wilt verwezenlijken in je leven.
3. Onderneem acties die passen bij dit gedrag en die er aan bijdragen.

Stel je besluit om te stoppen met marathonsessies op Netflix die je afhouden van andere activiteiten. Vroeg of laat wordt je overvallen door het verlangen om even een aflevering te bekijken. Ga dan iets doen dat past bij het gedrag van iemand zonder Netflix-verslaving. Zeg je abonnement op. Ga de hond uitlaten, de was opvouwen, een vriend bellen, een boekje lezen met je kind, wat dan ook.

Besluiten en acties ondernemen, dat is het hele eieren eten.

Kortom, het hele idee van zelfverbetering kun je maar beter overboord zetten. Je bent al prima zoals je bent, namelijk een ‘heel’ persoon, inclusief eigenaardigheden en minder prettige trekjes.

Vanuit het idee dat je als persoon dik in orde bent, kunt je natuurlijk wel je ongewenste gewoontes en ineffectieve gedrag aanpakken. Dat lijkt me zelfs zeer aan te raden. Daar word je namelijk een gelukkiger mens van! Dat is ook waar mijn trainingen en coachtrajecten op gericht zijn: ze helpen je om jezelf te waarderen zoals je bent én om jezelf effectief gedrag en gezonde gewoontes eigen te maken. Denk je dat je baat hebt bij mijn hulp, schroom niet en mail of bel me: info@elinesluyscoaching/06-28714475. Ik help je graag!