Maak je eigen keuzes, vergroot je autonomie!

Waarschijnlijk een van je grootste belemmeringen en tegelijk ook je grootste kracht als introvert is je neiging om over alles na te denken. Je observeert en ziet veel en vervolgens denk je hier veel over na: over het gedrag en de motieven van anderen, over je eigen gedrag en motieven. Daar zitten twee belangrijke nadelen aan.

Ten eerste realiseren introverten zich vaak niet dat andere mensen niet zulke scherpe waarnemers zijn als zijzelf. Omdat je zelf gewend bent te registreren wat andere mensen beweegt en hierover na te denken, verwacht je onbewust dat dit andersom ook wel het geval zal zijn. Dat is dus een grote misvatting. Veel niet-introverten zijn helemaal niet zo hard bezig met andere mensen als jij. En daar hebben ze groot gelijk in. Ze concentreren zich veel meer op wat ze zelf belangrijk vinden en willen. Je kunt ook niet van iedereen verwachten dat zij wel weten wat zich in jouw hoofd afspeelt. Ze kunnen niet ruiken wat jouw wensen zijn. Die moet je zelf kenbaar maken.

Het tweede nadeel is dat je de neiging tot nadenken makkelijk tot piekeren kan leiden. Dat gepieker heeft vaak betrekking op normen en verwachtingen. De introverten die ik coach, hebben gemeen dat zij denken dat er allerlei normen zijn waar ze aan moeten voldoen. Ze zeggen bijvoorbeeld tegen zichzelf: ‘Ik mag een vraag alleen stellen als hij gerechtvaardigd is.’ Of: ‘Als iemand mij vraagt wat ik van een bepaalde film vind, moet ik daar een onderbouwd antwoord op hebben.’ Of: ‘Ik mag pas iets zeggen over een onderwerp als ik er een uitgesproken, gefundeerde mening over heb.’ Ze durven niet op hun eigen kracht te vertrouwen, maar denken dat er allerlei externe normen en verwachtingen zijn waaraan ze hun handelen moeten toetsen.

Natuurlijk zíjn die er ook vanuit de maatschappij. Je kunt met deze verwachtingen en normen echter op verschillende manieren omgaan: op een autonome manier, of op een niet-autonome manier. Pedagoog Luk Dewulf beschrijft dat mooi in zijn boek Ik kies voor mijn talent:

• Niet- autonoom handelen betekent dat je handelt door je af te stemmen op visies, regels, waarden en normen van het systeem of de context waarvan je deel uitmaakt, zonder een interne toetsing of je dat wel wilt of niet.
• Autonoom handelen betekent ook dat je deel uitmaakt van een context of omgeving die verwachtingen aan je stelt. Het kan zelfs goed zijn dat je ingaat op een aantal van die verwachtingen. Maar dan wel alleen omdat je ervoor kiest om dat te doen. Je bepaalt zelf op welke verwachtingen je al dan niet ingaat. Je acties heb je intern getoetst aan wie je bent, je eigen visie, waarden en normen.

Dat is wat veel introverten moeten leren; dat zij hun eigen keuzes mogen maken en kunnen vertrouwen op hun eigen visie en waarden.

Wat autonoom handelen in de weg staat, is dat veel verwachtingen niet in de realiteit bestaan, maar alleen in je eigen hoofd. Zie de voorbeelden hierboven. Waarom zou je bijvoorbeeld een vraag alleen mogen stellen als hij gerechtvaardigd is? Van wie zou dat al dan niet mogen? Wanneer is een vraag gerechtvaardigd? Wie bepaalt dat? Allemaal vragen die niet te beantwoorden zijn, omdat de gedachte irrationeel is. De impact van dit soort gedachten is echter heel groot. Ze belemmeren je om te uiten wat er in je leeft. Bovendien kun je niet goed jezelf zijn als je last hebt van storende gedachten in je hoofd. Je verliest de verbinding met je talenten en met de omgeving als je zo in je eigen hoofd zit en komt veel moeilijker in actie.

In zijn boek noemt Luk Dewulf een paar vragen die je kunnen helpen om bewuste keuzes te maken en zo je autonomie te vergroten:

• Wat zijn de verwachtingen van de omgeving?
• Wat zijn de verwachtingen waarin ik het woord ‘moeten’ hoor? Welke van die verwachtingen zijn echt?
• Welke verwachtingen zijn het resultaat van mijn gedachten en niet gestoeld op de realiteit? Welke verwachtingen zijn er met de paplepel ingegoten? Wat vind ik eigenlijk zelf van die verwachtingen?
• Wat vind ik belangrijk?
• Wat zijn waarden en normen die voor mijzelf spelen in deze situatie?
• Wat zijn voor mij belangrijke principes in deze situatie?
• Wat wil ik wel en wat wil ik niet?
• Welke keuze maak ik?